Wirus małpiej ospy, wirus ospy prawdziwej

Jeszcze nie zakończyła się pandemia wirusa SARS-CoV-2, a już kolejna zaraza nam grozi. Po dwóch latach dominacji wirusa RNA wywołującego COVID-19 pojawiają się od kilku dni niepokojące informacje o wirusie DNA, który wywołuje małpią ospę. Wirus małpiej ospy (ang. monkeypox) należy do rodzaju Orthopoxvirus i jest spokrewniony z wirusem ospy prawdziwej (ang. smallpox). Ospę prawdziwą udało się całkowicie wyeliminować. Jednak wirus ospy prawdziwej nadal istnieje, obecnie przechowywany jest tylko w laboratoriach i stanowi potencjalnie poważne zagrożenie w rękach terrorystów, jako broń biologiczna.

W ciągu ostatnich dni przypadki małpiej ospy zdiagnozowano w co najmniej dziewięciu europejskich państwach - Belgii, Francji, Niemczech, Włoszech, Portugalii, Hiszpanii, Szwecji i Wielkiej Brytanii, w Szwajcarii, a także w USA, Kanadzie i Australii.

W Wielkiej Brytanii pierwszy przypadek małpiej ospy wykryto 7 maja u pacjenta, który powrócił z Nigerii, tam też najprawdopodobniej się zakaził.

18 maja 2022 r. mieszkaniec USA uzyskał pozytywny wynik testu na ospę małp po powrocie z Kanady do USA. Centrum Kontroli i Prewencji Chorób (CDC) bada ten przypadek. Na dzień 18 maja 2022 r. w USA nie stwierdzono żadnych dodatkowych przypadków małpiej ospy. CDC śledzi również kolejne skupiska zgłaszane również w Europie. 

Przypadki obejmują osoby, które identyfikują się jako mężczyźni uprawiający seks z mężczyznami. Uwaga! Wysypkę związaną z ospą małp można pomylić z innymi chorobami przenoszonymi m. in. drogą płciową spotykanymi w praktyce klinicznej (np. kiła wtórna, opryszczka, wrzód wrzód i półpasiec). Jednak wysoki wskaźnik podejrzenia ospy małpiej u takich mężczyzn jest uzasadniony, jeśli mieli kontakt z podejrzeniem lub potwierdzonym przypadkiem ospy małpiej.

Niby niegroźna choroba, bo stosunkowo mało zakaźna, ale jeszcze mało wiemy o etiologii tego wirusa, o drogach szerzenia tej odzwierzęcej choroby. Nieznany jest rezerwuar zwierzęcy, ale podejrzewa się, że są to drobne zwierzęta np. wiewiórki, szczury, ale też naczelne.

Wirus małpiej ospy należy do rodzaju Orthopoxvirus w rodzinie Poxviridae. Rodzaj Orthopoxvirus obejmuje również wirus ospy (wywołujący ospę prawdziwą), wirus krowianki (stosowany w szczepionce przeciw ospie prawdziwej) i wirus ospy krowiej. Ospa małpia (ang. monkeypox) spokrewniona jest z wirusem ospy prawdziwej (ang. smallpox), jednak jest dużo łagodniejsza.  

Ospa małpia po raz pierwszy została odkryta w 1958 roku, kiedy w koloniach małp trzymanych w celach badawczych wystąpiły dwa ogniska choroby podobnej do ospy prawdziwej, stąd nazwa „małpia ospa”.

Pierwsze przypadki ospy małpiej wykrytej u ludzi, jako odzwierzęcej choroby wirusowej potwierdzono w latach 70. XX wieku w zachodniej i środkowej Afryce. Choroba pojawiła się wówczas wśród małp. Natomiast rezerwuar zwierzęcy nie jest do końca zdefiniowany.

Choroba zaczyna się od objawów grypopodobnych, dodatkowo pojawiają się na twarzy, a później na całym ciele wykwity skórne - plamy, pęcherzyki, krosty, strupy. Po 2 do 4 tygodniach wykwity przysychają i odpadają.

Główna różnica między objawami ospy prawdziwej i ospy małp polega na tym, że ospa powoduje puchnięcie węzłów chłonnych (limfadenopatia), podczas gdy ospa prawdziwa nie.

Wirus przedostaje się do organizmu przez uszkodzoną skórę (nawet jeśli nie jest to widoczne), drogi oddechowe lub błony śluzowe (oczy, nos lub usta). 

Po kontakcie z zakażonymi zwierzętami lub ludźmi należy przestrzegać higieny rąk. Na przykład mycie rąk mydłem i wodą lub używanie środka do dezynfekcji rąk na bazie alkoholu.

Ospa prawdziwa była niebezpieczną, śmiertelną chorobą wirusową. Wywołana przez ortopoxywirusy, przenoszące się drogą kropelkową. 

Zdarza się także tzw. czarna ospa, kiedy dochodzi do wylewów krwi do pęcherzyków, a także do częstych powikłań, np. zapalenia jąder, mózgu i zaburzeń krążenia. Ospa prawdziwa była przyczyną wielu epidemii w przeszłości. Jednak dzięki masowym szczepieniom ochronnym, prowadzonym na całym świecie do 1972 roku lub nawet dłużej (w Polsce do początku lat 80.), udało się ją całkowicie wyeliminować. 

Tradycyjnie stosowaną szczepionką na ospę była odkryta jeszcze w 1796 roku przez Edwarda Jennera szczepionka wykorzystująca wirusa krowianki - wirusa ospy krów (łac. variola vaccinia), bliskiego krewniaka wirusa ospy prawdziwej. Wirus tej nie jest groźny dla człowieka i nie wywołuje choroby. Układ odpornościowy osoby zaszczepionej uczy się rozpoznawać jednocześnie vaccinię jak i spokrewnionego z nim wirusa ospy, dlatego szczepionka ta jest bardzo skuteczna.

U osób zaszczepionych na ospę prawdziwą, a dotyczy to ludzi powyżej 40 r. ż., (bo w 1980 eradykowano czyli całkowicie zwalczono wirusa ospy na całym świecie) powstają w miejscu szczepienia charakterystyczne blizny tzw. „krowie przydatki”. Podobna blizna pozostaje też po obowiązkowej szczepionce BCG przeciwko gruźlicy (na lewym ramieniu). To efekt procesu naciekowo-zapalnego. Blizna świadczy o dobrej odpowiedzi immunologicznej. Chociaż w przypadku BCG obecność blizny nie jest wskaźnikiem skuteczności szczepienia. Żadne inne szczepionki nie wytwarzają takiej reakcji.

Prawdopodobnie ludzie, którzy w przeszłości zostali zaszczepieni na ospę prawdziwą są w 85 % odporni na ospę małpią.

Szczepienia przeciw ospie wietrznej nie chronią przez ospą prawdziwą i małpią

EDIT

10 czerwca 2022 odnotowano w Polsce pierwszy przypadek  ospy małpiej. Potwierdzony przez PZH.

Resort Min. Zdrowia opublikował też wówczas m.in. instrukcja dla placówek medycznych, dotyczącą pobierania i przekazywania próbek materiału do badania. W wytycznych wskazano także m.in., że podstawowym zalecanym materiałem do badania diagnostycznego jest materiał ze zmian skórnych, w tym wymazy z powierzchni zmiany lub wysięku, łuski z więcej niż jednej zmiany lub strupy ze zmian. Określono także inne uzupełniające materiały kliniczne. Opisano także m.in. sposób przechowywania i transportu.

Szef Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus informował w środę, że poza afrykańskimi krajami endemicznymi wykryto już ponad tysiąc przypadków zakażenia małpią ospą. Obecność wirusa stwierdzono w 29 państwach. Podkreślił, że nie stwierdzono jeszcze ani jednego przypadku śmiertelnego. Przypadki zakażenia wirusem małpiej ospy zarejestrowano ostatnio m.in. w Niemczech, Szwajcarii, Hiszpanii, Belgii, Włoszech, Portugalii, Wielkiej Brytanii, na Węgrzech, w Austrii i Szwecji.

Źródło:

https://www.cdc.gov/poxvirus/monkeypox/index.html

Zaszczepiłam się astrazeneką przeciw COVID-19

Jestem już po. Zaszczepiłam się dzisiaj szczepionką AstraZeneca. Mimo nagonki medialnej na szkodliwość preparatu Astra Zeneca zdecydowałam się skorzystać z możliwości i zarejestrowałam się w sobotę, 20 marca 2021, poprzez pacjent.gov.pl. Termin szczepienia wyznaczono mi, co mnie bardzo zaskoczyło, już za 3 dni, na wtorek, 23 marca. 
Po zgłoszeniu się do wyznaczonego punktu szczepień trzeba było wypełnić kwestionariusz wstępnego wywiadu przesiewowego przed szczepieniem osoby dorosłej przeciw COVID-19, zakreślając odpowiednio TAK lub NIE. Jakakolwiek z 8 pytań wstępnych pozytywna, wyklucza - odracza szczepienie przeciw COVID-19. Kolejne szczegółowe pytania dotyczyły stanu zdrowia. Nie wyklucza się chorych onkologicznie, jeśli w ciągu ostatnich 5 lat nie leczyli się, nie byli operowani. Nie ma p/wskazań dla pacjentów z problemami endokrynologicznymi, mimo, że charakterystyka szczepionki zawiera informacje:
Z badań klinicznych wykluczono uczestników z ciężkimi i/lub niekontrolowanymi chorobami sercowo-naczyniowymi, żołądkowo-jelitowymi, chorobami wątroby, nerek, chorobami endokrynologicznymi/metabolicznymi oraz zaburzeniami neurologicznymi; jak również osoby z ciężką immunosupresją, kobiety w ciąży oraz uczestników z udokumentowanym przebiegiem zakażenia wirusem SARS-CoV-2.

Kilkanaście osób przede mną. Wizyta u lekarza była krótka. Samo szczepienie I dawką odbyło się szybko, sprawnie i przyjemnie.
Sama jestem ciekawa jakie czekają mnie objawy poszczepienne. 

 

 

Wg danych Min. Zdrowia w dniu 23 marca (opublikowane 24.03.2021) zaszczepiono ogółem 5.193.835 osób

I dawką - 3.385.827; II dawką 1.808.008 osób

podkarpackie: ogółem 266.555; 23 marca 5.658 osób zaszczepiono, w tym II dawką 2595

pow. Leżajski ogółem: 7238, II dawką 2595, a 23 marca 127 osób.

Mechanizm działania

Produkt leczniczy COVID-19 Vaccine AstraZeneca jest monowalentną szczepionką składającą się z pojedynczego, rekombinowanego, pozbawionego możliwości replikacji szympansiego wektora adenowirusowego (ChAdOx1) kodującego glikoproteinę S wirusa SARS-CoV-2. Powstające w wyniku szczepienia immunogenne białko S wirusa SARS-CoV-2 jest trimerem w konformacji sprzed fuzji; sekwencja kodująca nie została zmodyfikowana w celu stabilizacji powstającego białka S w konformacji sprzed fuzji. Po podaniu dochodzi do miejscowej syntezy glikoproteiny S wirusa SARSCoV-2, wytwarzania przeciwciał neutralizujących i stymulacji komórkowej odpowiedzi immunologicznej, co może przyczyniać się do ochrony przed chorobą COVID-19.

Rekomendowane są 2 dawki. Ochrona zaczyna się od około 3 tygodnia po podaniu pierwszej dawki szczepionki i utrzymuje się do 12 tygodni. Prawdopodobnie większy % skuteczności szczepionki uzyskuje się jeśli II dawkę zastosujemy po 84 dniach od I szczepienia. 

Zadzwoniła dzisiaj do mnie kuzynka z prośbą o informacje, jest z rocznika, który uprawnia ją do szczepienia p/ covid-19. Jest zainteresowana szczepieniem, ale wolałaby szczepionkę pfizera, albo modernę, bo to są szczepionki mRNA. Przysługuje jej astrazeneka, ma wątpliwości i chyba się nie zaszczepi, bo ta wytwarzana jest w genetycznie zmodyfikowanych, ludzkich embrionalnych komórkach nerki (HEK) 293 oraz za pomocą technologii rekombinacji DNA.

Też wolałabym pfizera lub modernę, ale nie jestem medykiem, nie należę do grupy O. Tak jak nauczycieli, tak i mnie zakwalifikowano do szczepienia oxfordzką szczepionką. Trzeba się cieszyć, bo inni takiej szansy jeszcze nie dostali.

***

Moje samopoczucie po zaszczepieniu:

4 godz. po szczepieniu miałam lekkie dreszcze, więc zmierzyłam temperaturę. Miałam 36.9 st. C

Normalnie miewam poniżej 36 st. C

24 marca, godz. 7:30

Noc przespałam spokojnie, obudziłam się w doskonałym nastroju. 

O 9 rano poczułam lekką bolesność w miejscu wkłucia

O godz. 14, godz. 16 - temp. 36.4 st. C, o 19:00 boli mnie ręka, właściwie to nie jest uciążliwy ból, tylko tkliwość w okolicy naramiennej. Czuję się ociężale.

To dobry objaw, znaczy, że organizm rozpoczął mobilizację do wytwarzania przeciwciał. Dobrze zrobiony zastrzyk też ma znaczenie, jeśli chodzi o bolesność. W TV pokazują na filmikach osoby szczepione różnymi technikami, często b. nieudolnie. Nie zaleca się aspiracji przed wstrzyknięciem zawartości strzykawki, nie potrzeba sprawdzać czy nie doszło do nakłucia naczynia krwionośnego, bo w tych okolicach nie przebiegają żadne większe naczynia.

***

Po 2 dniach na moim Internetowym Koncie Pacjenta pojawił się zapis z danymi, numerem serii szczepionki oraz skierowanie na II dawkę, które zgodnie z aktualnymi wytycznymi wypada po 12 tygodniach, czyli w moim przypadku 15 czerwca 2021. Wg najnowszych badań po 12 tygodniach uzyskuje się największe miano p/ciał, czyli najwyższą długofalową skuteczność szczepionki astrazeneki, podobno ponad 90%. Już pierwsza dawka tej szczepionki zapewnia wysoki poziom ochrony przed zachorowaniem na COVID-19 przez 90 dni. Inaczej jest z fpizerem i moderną. Zaleca, aby szczepienie przeciwko COVID-19 realizować szczepionką mRNA firmy Pfizer (Comirnaty) i mRNA Moderny w schemacie 2-dawkowym, przy zachowaniu odstępu ok. 6 tygodni (nie dłużej niż 42 dni) między dawkami. (zalecenia na dzień 8 marca 2021).

Taką samą informację dostałam na skrzynkę email z adnotacją, że przed terminem II dawki, w czerwcu wyślą mi SMS z powiadomieniem i przypomnieniem o szczepieniu. Mogłabym sobie wydrukować, ewentualnie zalaminować, jako dowód szczepienia. W Rzeszowie podobno już wydają paszporty covidowe dla zaszczepionych. Takie paszporty byłyby przepustką dla podróżujących po krajach Unii Europejskiej.

zobacz też:

• Materiały informacyjne dla szpitali i pacjentów dotyczące szczepień przeciwko COVID-19
• Koronawirus SARS-CoV-2 w Leżajsku
• Koronasceptycy 
• Koronawirus SARS-CoV-2, Covid-19 

Prof. Hilary Koprowski (1916-2013) twórca szczepionki przeciwko wirusowi polio

Z niecierpliwością i nadzieją cały Świat wyczekuje szczepionki przeciw koronawirusowi SARS-CoV-2. Jednocześnie nie brakuje sceptyków, którzy nie wierzą w skuteczność wszelkich szczepień. A przecież wiele chorób dzięki szczepionkom zostało całkowicie wyeliminowanych lub ograniczyło liczbę przypadków choroby czy złagodziło objawy choroby - m. in. tężec, błonica, krztusiec, odra, różyczka, świnka, WZW typu B, grypa czy choroba Heinego - Medina.

Warto przypomnieć o wirusowej chorobie zakaźnej heinemedina wywołanej przez 3 typy wirusa polio. Choroba znana od czasów starożytności, która do XIX w. występowała sporadycznie, ale w XX w. wywoływała liczne epidemie.

Choroba Heinego-Medina (łac. poliomyelitis anterior acuta), wywołuje ostre nagminne porażenie dziecięce.

Wirus szerzy się najczęściej przez kontakt bezpośredni – głównie drogą pokarmową lub w mniejszym stopniu drogą kropelkową. Wirusy polio RNA, po przedostaniu się do układu nerwowego, mogą wywołać uszkodzenie nerwów objawiające się niedowładem lub porażeniem mięśni (porażenia obu kończyn dolnych lub górnych, a także porażenia czterokończynowe i porażenia niektórych mięśni tułowia). Zakażenie może przebiegać pod różnymi obrazami klinicznymi, od najczęstszych zakażeń bezobjawowych (90-95% przypadków), poprzez zakażenia poronne (4-8%) i postacie oponowe do ciężkich zachorowań (0,5%) z porażeniem wielu mięśni, w tym oddechowych i zgonem.

Prof. Hilary Koprowski opracował pierwszą żywą szczepionkę przeciw poliomyelitis (chorobie Heinego – Medina), która zapoczątkowała skuteczną walkę z tą straszną chorobą.

Profesorowi jako pierwszemu udało się odkryć gospodarza dla wirusa poliomyelitis (był nim szczur bawełniany) i uzyskać osłabionego, żywego wirusa, który został z sukcesem wykorzystany w nowej, żywej szczepionce przeciw poliomyelitis. Szczepionkę opracowano w 1951 r., po czym od 1958 r. podawano w ramach programów szczepień w różnych częściach świata, np. w Ameryce i Afryce. Przykładem była akcja w Kongo w 1958 r., kiedy zaszczepiono 250 000 dzieci.

Gdy epidemia polio wybuchła także w Polsce, zorganizował transport szczepionek do kraju. Dziewięć milionów dawek przypłynęło w beczkach statkiem. Polski rząd nie zapłacił za to ani grosza.

W 1959 r. zaczęły się masowe szczepienia. Efekt przeprowadzonej akcji szczepień był natychmiastowy, liczba zachorowań spadła z 6000 przypadków w 1958 r. do około 30 w 1963 r., a liczba zgonów z 111 do dwóch. Dzięki akcji i szczepionce profesora Koprowskiego epidemię poliomyelitis w Polsce udało się szybko opanować.

Profesor opracował także bezpieczną szczepionkę przeciw wściekliźnie, dzięki wykorzystaniu metody hodowli wirusa wścieklizny w zarodkach kurzych, z myślą o wściekłych psach i lisach odkrył szczepionkę doustną, którą można zrzucać z samolotów. Wcześniej szczepionka była przez wiele lat stosowana w postaci wstrzyknięć domięśniowych i podskórnych, w miejsce bolesnej podawanej pod skórę brzucha szczepionki opracowanej jeszcze przez Pasteura.

Prof. Hilary Koprowski wirusolog, immunolog, wakcynolog i biotechnolog. Urodził się 1916 r. w Warszawie, gdzie w 1933 r. ukończył XI LO im. M. Reja, a następnie uczęszczał do konserwatorium muzycznego w klasie fortepianu oraz ukończył studia medyczne. W 1939 r. wyjechał z kraju do Brazylii, gdzie - w Fundacji Rockefellera – pracował nad żółtą febrą i innymi wirusami, a w 1944 osiadł w Stanach Zjednoczonych, gdzie rozwijał swoją pracę naukową. 

Prof. Hilary Koprowski znany na całym świecie, w Polsce niedoceniany. Za zasługi w dziedzinie medycyny zasługuje na pomnik.

Fot. Hilary_Koprowski

Zobacz też:

Polio zagadkowy wirus