UPEC – uropatogenne E. coli

Wśród ok. 180 istniejących gatunków E. coli należących do rodzaju Escherichia wyróżnia się szczepy zarówno pożyteczne, jak i patogenne dla człowieka i zwierząt stałocieplnych.

Normalnie, ta Gram (-) pałeczka okrężnicy bytuje powszechnie w jelitach, jako fizjologiczna flora bakteryjna. Bierze udział w procesie trawienia pokarmu, w syntezie witamin B1, K, B12 i kwasu foliowego. Już w pierwszych dniach po urodzeniu kolonizuje skórę, błony śluzowe jamy ustnej oraz układ pokarmowy. Jednak w nieodpowiednich warunkach staje się drobnoustrojem chorobotwórczym (oportunistycznym). Sprzyjają temu np. upośledzenie odporności, infekcje bakteryjne, cewnik).

Komensalne szczepy E. coli mogę wówczas stać się przyczyną zatruć pokarmowych, zakażeń pozajelitowych, zapalenia otrzewnej czy zakażenia układu moczowego.

Ze względu na zjadliwość i chorobotwórczość pał. E. coli szczepy  te są podzielone na różne typy serologiczne, zdeterminowane różnorodną budową antygenów somatycznych O, powierzchniowych K oraz rzęskowych. Te determinanty antygenowe produkują endotoksyny, adhezyny i in. czynniki zjadliwości.

Oprócz bardziej znanych grup patogennych E. coli takich jak EPEC, EHEC, VTEC istnieje też grupa UPEC – uropathogenic E. coli  uropatogenne E. coli.

Te pałeczki posiadają zdolność wytwarzania P fimbrii (pylonephritis –associates pilli), którymi przyłączają się do komórek nabłonka wyścielającego układ moczowy. Są odpowiedzialne za niemal 60-80% przypadków dróg moczowych. Nie jest łatwo pozbyć się tych bakterii, jako czynnika etiologicznego  dróg moczowych. Pałeczki E. coli właśnie ze względu na obecność fimbrii (rzęsek) powodują przewlekłe, nawracające zakażenia układu moczowego.

Pałeczka okrężnicy została odkryta w roku 1885 przez austriacko-niemieckiego pediatrę oraz bakteriologa Theodora Eschericha i nazwana pierwotnie ‘bacterium coli commune’.

Nazwa została nazwana na cześć odkrywcy w 1919 roku.

Literatura:

Przegląd Epidemiologiczny 2012; 66: 73-77

Biegunkotwórcze pałeczki E. coli

Istnieje dość duży odsetek zachorowania na  biegunki zarówno u dzieci, jak i dorosłej populacji  o nieustalonym czynniku etiologicznym.

Jeżeli więc w próbce kału nie wyhodowano żadnych chorobotwórczych drobnoustrojów, nie oznacza to, że nie ma wskazań do zaniechania leczenia oraz, że nie ma problemu epidemiologicznego.

Uzyskanie precyzyjnego wyniku badania  zależy w dużej mierze od dobrej diagnostyki mikrobiologicznej, w tym od wachlarzu badań. W większości krajów europejskich prowadzi się szerszy zakres badań diagnostycznych, niż u nas w Polsce. U nas ten zakres badań jest ograniczony, z powodu braku przydatnych diagnostycznych markerów, ale głównie ze  względów ekonomicznych.

Przykładem może być właśnie diagnostyka schorzeń przewodu pokarmowego  i zatruć pokarmowych, w tym wachlarz badań  pałeczki okrężnicy Escherichia coli, odpowiedzialnej w dużym stopniu za  owe schorzenia.

Pałeczki E. coli należą do fizjologicznej flory jelitowej i wyhodowanie jej z kału od osoby z biegunką bez oceny chorobotwórczości izolowanego szczepu nie może być podstawą do uznania go za czynnik etiologiczny.

Patogenne dla przewodu pokarmowego człowieka szczepy E. coli podzielono na kilka kategorii zależnie od obecności genotypowych lub genotypowych markerów chorobotwórczości:

• EPEC - enteropatogenne pałeczki E. coli
• VTEC -   werotoksyczne szczepy  pałeczek E. coli
• EIEC - enteroinwazyjne pałeczki E. coli
• ETEC-  enterotoksynogenne pałeczki E. coli
• EAEC -  EAEC enteroagregacyjne pałeczki E. coli
• DAEC -  przylegające dyfuzyjnie pałeczki E. coli 
• AIEC -  adherentno- inwazyjne pałeczki E. coli 
• CDEC -  pałeczki E. coli zdolne do odrywania komórek od podłoża, na którym rosną

Oznacza to, że dawny podział E. coli stosowany na podstawie budowy antygenowej szczepu na E. coli chorobotwórcze i niechorobotwórcze dla przewodu pokarmowego nie jest już stosowany i ma znaczenie historyczne.

zobacz Słowniczek Mikrobiologiczny