Wśród ok. 180 istniejących gatunków E. coli należących do rodzaju Escherichia wyróżnia się szczepy zarówno
pożyteczne, jak i patogenne dla człowieka i zwierząt stałocieplnych.
Normalnie, ta Gram (-) pałeczka okrężnicy bytuje powszechnie
w jelitach, jako fizjologiczna flora bakteryjna. Bierze udział w procesie
trawienia pokarmu, w syntezie witamin B1, K, B12 i kwasu foliowego. Już w
pierwszych dniach po urodzeniu kolonizuje skórę, błony śluzowe jamy ustnej oraz
układ pokarmowy. Jednak w nieodpowiednich warunkach staje się drobnoustrojem
chorobotwórczym (oportunistycznym). Sprzyjają temu np. upośledzenie odporności,
infekcje bakteryjne, cewnik).
Komensalne szczepy E. coli mogę wówczas stać się przyczyną
zatruć pokarmowych, zakażeń pozajelitowych, zapalenia otrzewnej czy zakażenia
układu moczowego.
Ze względu na zjadliwość i chorobotwórczość pał. E. coli szczepy te są podzielone na różne typy serologiczne,
zdeterminowane różnorodną budową antygenów somatycznych O, powierzchniowych K
oraz rzęskowych. Te determinanty antygenowe produkują endotoksyny, adhezyny i
in. czynniki zjadliwości.
Oprócz bardziej znanych grup
patogennych E. coli takich jak EPEC,
EHEC, VTEC istnieje też grupa UPEC – uropathogenic E. coli uropatogenne
E. coli.
Te pałeczki posiadają zdolność wytwarzania P fimbrii
(pylonephritis –associates pilli), którymi przyłączają się do komórek nabłonka
wyścielającego układ moczowy. Są odpowiedzialne za niemal 60-80% przypadków
dróg moczowych. Nie jest łatwo pozbyć się tych bakterii, jako czynnika
etiologicznego dróg moczowych. Pałeczki E. coli właśnie ze względu na obecność
fimbrii (rzęsek) powodują przewlekłe, nawracające zakażenia układu moczowego.
Pałeczka okrężnicy została odkryta w roku 1885 przez
austriacko-niemieckiego pediatrę oraz bakteriologa Theodora Eschericha i
nazwana pierwotnie ‘bacterium coli commune’.
Nazwa została nazwana na cześć odkrywcy w 1919 roku.
Literatura:
Przegląd Epidemiologiczny 2012; 66: 73-77
